Keiserinna som freista
fly frå døden
Då
Maria Theresia kjende
at døden nærma seg
sprang ho ut or senga og freista fly frå han.
Men ho kom ikkje langt.
Ho vakla over golvet eit bel.
Så seig ho saman
og ingen veit korleis
ho meir hadde det i augneblenken
før det var jamnast slutt,
henne dei kalla som ei mor for folket sitt.
Slik døydde keiserinna,
ikkje i senga, men på golvet.
Diktaren
Diktaren
hadde det ikkje lett.
I det vesle bygdesamfunnet
vart han meir forakta
enn dei ein satte vekk på dårekista.
I byen, hjå dei som tykte
dei visste kva som var noko,
fekk han det ikkje stort betre -
endå han var større enn mange av dei.
Heime sa dei om han at han berre
ville sluntra unna arbeidet.
Og han visste at dei hadde rett.
Det var det som gjorde alt så flokut
om natta.
Arbeidet var det som tydde noko.
Mat på bordet, fôr til dyra, varme i omnen.
Kva skulle dei med vers?
Ein kunne ikkje eta dei.
Bibelen deira var jo full av slikt frå før.
Kva skulle dei med meir?
Dei hadde då aldri høyrt
at han hadde noko å seia.
Det var mange som kunne snakka betre for seg.
Men til slutt sette dei opp ein statue av han.
Ingen av bygdefolket visste
kven som hadde funne på det.
Berre at det kom frå eit eller anna departement,
trudde dei.
No
er det jul
Det
er berre nokre dagar til jul. Ole står heilt stilt i stova då
pappa kjem inn. Det er noko.
Pappa er så rar slik. Men så er det alltid så vondt når
han er rar slik. Men morosamt og.
Og i dag er det noko.
Jau, seier pappa. Pappa seier at han har kjøpt ein stol. Det seier
pappa.
Ikkje ein vanleg stol, men ein stor og djup og mjuk stol som det går
an å snurra rundt.
Utpå ettermiddagen kjem ein flott bil med han. Pappa set seg i stolen
og svingar.
Svingar og svingar. Berre mamma likar det ikkje. Kvifor gjer ho ikkje det?
Kvifor skal ho alltid gjera alt så gale? Då Ole har lagt seg
den kvelden høyrer han at mamma er sint.
Dei har ikkje råd, seier ho. Dei får levera han tilbake, seier
ho. Ho seier at dei kan ikkje ha han.
Kvifor seier ho det? Ole lyder etter kva pappa svarar. Kva seier han? Jo,
han seier at det snart er jul.
Det seier han. Og det er sant at det snart er jul. Det veit Ole og.
Det er lenge til rekninga kjem, seier pappa. Ikkje før over nyttår,
og det er jo neste år.
No er det jul. Det er jul no. Og då skal alle vera glade.
Ole står opp av senga og tassar bort til vindauget. Utanfor har det
byrja snø.
Han fylgjer eit snøflak med augene, endå eit.
Så mange snøflak det finst i verda.
Det er lenge til neste år. No er det jul.
Taktekkaren
Då
taktekkaren merka
at han byrja skli angra han seg fan
på at han ikkje hadde lydd til råda
om å ha eit tau rundt livet.
Frå taket kunne han skoda
over mest heile byen.
Hustaka låg i rader bortetter
i det disige solskinet.
Taktekkaren sklei fortare og fortare.
Det var langt ned til bakken.
'No skal du sjå,' mumla han.
'No skal du pinadø få sjå.'
Ein
spikar
Han
sat i mange timar
ved skrivebordet sitt, med boka si.
Då han til slutt lukka henne,
tykte han at han visste alt.
Men då han litt seinare gjekk ein tur
for å lufta seg litt og såg ein snikkar
slå i ein spikar, gjekk han beinveges heim
og slengde boka i veggen.
Kva hadde vel boka lært han om å slå i spikrar?
På
kanten av stupet
Eg
vil ikkje ta den om vismannen
som balanserte på kanten av stupet
og ikkje kjende frykt
(kva er skilnaden på ein meter og tusen?)
sjølv om han er ganske god.
Nei, slikt bløffar eg ikkje med.
Ta meg heller ut på ein eng
med blomar ein fin sommarkveld
med den herlege angen av nyslått høy
(det finst framleis dei som hesjar)
- eller gje meg ei knitrande nyvaska kvit t-skjorte
og lat oss ta ein tur ned til pølsebua
utanfor kinoen
og sjå på jentene
og snusa inn den vårlege friske lukta
av pølsefett og pommes frites
og grønt bjørkelauv
og grøne glaserte epler
og eksos frå motorsyklane som durar forbi.
Jau, stup kan eg godt vera med og tala om.
Men eg let det bli med orda.
Globusen
Dei
gav meg ein globus til jul.
Ein stor og flott globus av den sorten med lyspære inni.
Eg hadde alltid ynskt meg ein slik.
Om kvelden, når vintermørkret pressa tett på
utanfor vindauga sløkte eg lampene i arbeidsrommet mitt
bortsett frå leselampa over godstolen borte i kroken.
Så tende eg globusen.
Herregud, så fint det var der han stod og lyste,
med dei store verdshava i blått.
Kor synet av han gjorde meg heilag i sjela!
Men ein kveld visste eg at eg ikkje kunne sitja der
i den mjuke stolen i det lune rommet og lura meg sjølv lenger.
Eg sløkte globusen.
Eg har ikkje tent han meir.
Kanskje eg burde gjera det likevel. Eg veit ikkje.
Pesta
Pesta
kom.
Sjølv i den vakraste byen i verda (vart det sagt)
døydde dei i tusental.
Alle som ein meinte dei at det var ei straff frå Gud,
det kunne ikkje vera tale om noko anna.
Husa var fulle av utmagra kroppar,
strame daudningeandlet med gapande kjefter,
ungar som enno eit bel kunne syga dråpar frå kalde patter.
Klokkene kima.
Prestane bar høge krossar gjennom gatene.
Byen tømdest.
Ein høyrde ikkje lenger steg
over brusteinene framfor den himmelropande katedralen.
Ingen lærde skreid i fordjupa samrøda over bogebruene.
Berre dei låke vert verande enno ei tid.
Dei stal. Dei bola med lik.
Men dauden tok dei alle.
Dagane vart varmare.
Om ettermiddagane dreiv sylvskimrande skyar
over ein rosenraud himmel.
Men det var ingen att. Dei daude visste ikkje om det.
Holberg
Så
stolt ho ligg der
på den kvite kommoden i solskinet
den tjukke boka
innbutten i brunt skinn
i si eiga løyndomsfulle stille.
Åja.
Eg minnest grøne bjørker
rundt kyrkja.
Niels Klim vart klokkar der til slutt.
Folk såg på han som ein underleg mann.
Men så hadde han jo vore
mange underlege stader óg.
Slike klokkarar fanst det ikkje mange av.
Johannes
Kepler
Herregud,
for eit liv.
For eit jækla hundeliv.
Her sat han og hutra og frøys i ei skumpande vogn
som tok seg fram etter sølete landevegar.
Rykt vekk frå himmelkroppane.
Men mor hans - Ånei, dei skulle ikkje få ho, desse
forrykte bålbrennarane. Det einaste var at han
kunne sleppa vekk frå den gneldrete kona si eit bel.
Horisont
Ingen
kan sjå lenger enn til næraste horisonten.
Den næraste horisonten ligg ytst.
Frå eitkvart punkt vil det vera like langt.
Jorda er ein stein som spinn i verdsrommet.
Me har tv. Me har Internet.
Men om du går ut og står der
kan du aldri skoda lenger enn til næraste horisonten.
Er det skodde eller mørkre - ikkje det eingong. Slik er det framleis.
Gjennom
leidningar
I
alle menneska sine dagar på jorda
har mest alle ulukker kome av sjukdom
og krig og pest og eld og anna slikt elende.
Slik er det framleis.
Men no kjem ulukkene og gjennom leidningar.